دانشجوی رشته علوم قرآن و حدیث مقطع کارشناسی ارشد، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه سیستان و بلوچستان
چکیده
قرآن کریم به عنوان منبع اصلی هدایت در اسلام، نقش محوری خانواده را در تأمین سعادت انسان و ارتقای سلامت معنوی جامعه مورد تأکید قرار میدهد. این کتاب آسمانی، خانواده را به عنوان نهادی دو سویه معرفی میکند که هم از اجتماع تأثیر میپذیرد و هم بر آن تأثیرگذار است. خانواده به عنوان اولین و مهمترین نهاد اجتماعی، پتانسیل هدایت انسان به سوی عالیترین مراتب معنوی، یعنی قرب الهی را دارا میباشد. این نهاد بنیادین باید به گونهای هدایت شود که موجب ارتقای سلامت خود و جامعه گردد. سلامت، به معنای هماهنگی بین روح و جسم است. در این راستا، سلامت معنوی خانواده به وضعیتی اطلاق میشود که در آن، محیط خانواده و اعضای آن از عوامل مخل این هماهنگی دوری میگزینند. این پژوهش با هدف بررسی ابعاد سلامت معنوی خانواده از منظر قرآن کریم انجام شده است. روش گردآوری اطلاعات، کتابخانهای بوده و دادهها به شیوه توصیفی-تحلیلی مورد پردازش قرار گرفتهاند. قرآن کریم با تأکید بر نقش محوری خانواده در تأمین سلامت معنوی جامعه، راهکارهایی برای حفظ و ارتقای این سلامت ارائه میدهد. توجه به این راهکارها و اجرای آنها در محیط خانواده میتواند زمینهساز رشد معنوی افراد و در نتیجه، جامعه باشد. سلامت معنوی خانواده را میتوان در دو حیطه اصلی مورد بررسی قرار داد؛ سلامت معنوی زوجین و سلامت معنوی فرزندان. نتیجه توجه به این دو حیطه، پرورش فرزندانی با عزت نفس بالا است که منجر به دوری آنها از معاصی میشود.
ابراهیمی، سمیرا، نقش سلامت معنو ی زوجین در تحکیم خانواده از دیدگاه آیات و روایات، قم: دانشگاه علوم ومعارف قرآن کریم (مجموعه مقالات برگزیده دومین همایش ملی تحقیقات کاربردی در حوزه قرآن وحدیث)، ۱۴۰۱ش.
ابن بابویه، محمد بن على، من لا یحضره الفقیه، ج3، چاپ دوم، محقق: غفارى، على اکبر، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1413ق.
ابن شعبه حرانى، حسن بن على، تحف العقول، چاپ دوم، محقق: غفارى، على اکبر، قم: جامعه مدرسین، 1404ق.
ابن فارس، احمد بن فارس، معجم مقاییس اللغه، قم: مکتب الاعلام السلامی، 1404ق.
آذربایجانی، مسعود، سلامت معنوی، بی جا: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1402ش.
بستانى، فؤاد افرام، فرهنگ ابجدى، چاپ دوم، مترجم: رضا مهیار، تهران: انتشارات اسلامی، 1375ش.
حکیمی، محمدرضا، آرام، احمد، حکیمی، محمد، و حکیمی، علی، ترجمه الحیاة، ج7، قم: دلیل ما، ۱۳۹۵ش.
راغب اصفهانى، حسین بن محمد، مفردات ألفاظ القرآن، محقق: داوودى، صفوان عدنان، بیروت- دمشق: دار القلم- الدار الشامیة، 1412ق.
رضوانی، علیاصغر، شیعه شناسی و پاسخ به شبهات، ج2، تهران: نشر مشعر، ۱۳۸۴ش.
شیخ حر عاملى، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، ج17، قم: مؤسسة آل البیت :، 1409ق.
طباطبایى، سید محمد حسین، المیزان فى تفسیر القرآن، ج16، چاپ پنجم، قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعهى مدرسین حوزه علمیه قم، 1417ق.
طبرسى، حسن بن فضل، مکارم الأخلاق، چاپ چهارم، قم: الشریف الرضى، 1412ق.
فیض کاشانى، محمد محسن بن شاهمرتضى، الوافی، اصفهان: کتابخانه امام أمیر المؤمنین على7، 1406ق.
قرشى بنایى، على اکبر، قاموس قرآن، ج4، چاپ ششم، تهران: دار الکتب الاسلامیة، 1412ق.
کلینى، محمد بن یعقوب، الکافی، ج6، چاپ چهارم، محقق: غفارى على اکبر و آخوندى، محمد، تهران: دار الکتب الإسلامیة،1407ق.
گلی، مهرناز، نقش والدین در پرورش عزت نفس فرزندان و سلامت معنوی آنان از دیدگاه اسلام، فصلنامه تاریخ پزشکی، سال هفتم، شماره بیست و پنجم، زاهدان، زمستان 1394ش.
متقی، علی بن حسامالدین، حیانی، بکری، و سقا، صفوه، کنزالعمال فی سنن الأقوال و الأفعال، ج16، بیروت: مؤسسة الرسالة، 1409ق.
مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، بحار الأنوار، ج101، چاپ دوم، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، 1403ق.